Στο νότιο χαμηλότερο σημείο του χωριού είναι μια βρύση με νερό όλο το χρόνο. Η Πηγή ή πηή, όπως την αποκαλούν οι χωριανοί. Το χωριό πρέπει νάρχισε να χτίζεται γύρω από τη βρύση αυτή. Η περιοχή της Πηγής δηλαδή πρέπει να αποτέλεσε τον πυρήνα του πρώτου οικισμού.
Τα σπίτια μέχρι σήμερα στέκουν παλαιϊκά αμφιθεατρικά κτισμένα γύρω από τη ζωοδότρα πηγή. Από την πηγή ανεβαίνουν οι δρόμοι προς τα πάνω παρακολουθώντας οργανικά τις κλίσεις του εδάφους.Πλακόστρωτοι όλοι συνταιριάζουν με τους πέτρινους τοίχους και τα παλιά καλτερίμια. Οι δρόμοι είναι στενοί και πολύ συχνά καταλήγουν σε αδιέξοδα με τα μπαλκόνια τόσο κοντά το ένα στο άλλο που φαίνονται σαν να αγγίζουν.Λένε πώς όταν ήταν να χαράξουν ένα δρόμο, το άνοιγμά του το καθόριζαν με βάση αν χωρούσε να περάσει ένα ζώο φορτωμένο μ’ένα σακκί χαρούπια.
Η συγκρότηση του οικισμού χαρακτηρίζεται από πυκνή δόμηση και πλήρη εσωστρέφεια των σπιτιών. Η ζωή εξελισσόταν στις πίσω αυλές και όχι στους δρόμους. Οι θύρες στα ξωπόρτια των παλιών σπιτιών με το υπέρθυρο είναι πελώριες ώστε να επιτρέπουν την άνετη είσοδο στα φορτωμένα ζώα του γεωργού και οδηγούν αμέσως στο εσωτερικό ηλιακό.Εδώ υπάρχουν ένα σωρό βοηθητικά. Ο φούρνος, το φουρνούδι, η γάστρα για το πλύσιμο, το πιθάρι με τα κάρβουνα, ο σταμνοστάτης, κάποτε ξύλινος, άλλοτε σε πεζούλι με ημικυκλική καμάρα.
κολουθεί ύστερα η εσωτερική αυλή, ολοπράσινος κήπος με το βασιλικό και τις μπεκόνιες. Ύστερα το ¨παλάτι¨, το δίχωρο που λένε αλλού, μεγάλο άνετο δωμάτιο που χρησίμευε και ως υπνοδωμάτιο αλλά και ως τραπεζαρία ή και αποθήκη για τον καρπό.
Πολύ εντυπωσιακό στοιχείο στην κατασκευή των σπιτιών στα Λεύκαρα είναι η καμάρα. Είτε είναι στις προσόψεις των σπιτιών, είτε είναι στο εσωτερικό τους, καλοδουλεμένες με ωραίες αναλογίες, στρογγυλές και κάποτε οξυκόρυφες, είναι επηρεασμένες, κατά τους ειδικούς, από φράγκικα και βενετσιάνικα πρότυπα.
Τα κεραμίδια εισήχθησαν στα Λεύκαρα στις αρχές του 20ου αιώνα και καθώς ήταν πιο βολικά και στερεά επεκράτησαν.
Την δεκαπενταετία 1920-1936 που ήταν η εποχή της ακμής στα Λεύκαρα, λόγω του εμπορίου του κεντήματος, αρχίζουν να χτίζονται μια σειρά από αρχοντικά που ανήκουν κυρίως σε κεντηματέμπορους. Και τούτα είναι κτισμένα από πέτρα και κεραμίδι όμως το σχέδιο και η δομή τους είναι φερμένη από το εξωτερικό.
Κορυφαίο μνημείο της λαϊκής αρχιτεκτονικής στα Λεύκαρα είναι η εκκλησία του Τιμίου Σταυρού που ανάγεται στον 14ον αιώνα. Ο Ναός έχει στο ανατολικό του τμήμα ρυθμό σταυροειδή με τρούλλο, ενώ το νεότερο τμήμα του είναι ρυθμού κυπριακού του 19ου αιώνα. Μεγάλης αξίας είναι το ξυλόγλυπτο εικονοστάσι του ναού που επιχρυσώθηκε το 1761.
Η θρησκευτικότητα των κατοίκων συνέβαλε ώστε μέσα και έξω από το χωριό να ανεγερθούν κάπου δεκατέσσερα παρεκκλήσια, μερικά από τα οποία είναι έξοχα δείγματα βυνζαντινής αρχιτεκτονικής.